Kim jest Han Kang?

Literatura koreańska zyskuje coraz większą popularność na całym świecie. Po latach dominacji prozy japońskiej w świadomości czytelników zainteresowanych Azją, teraz coraz więcej osób sięga po książki południowokoreańskich autorek i autorów. Jedną z postaci, która odegrała kluczową rolę w tym literackim zwrocie, jest Han Kang - poetka, powieściopisarka i wykładowczyni, która swoją twórczością trafia prosto do najczulszych i najciemniejszych zakamarków ludzkich serc. Han Kang to nie tylko literacka ikona Korei – to także autorka, o której zaczyna być głośno również w Polsce.

Kim tak właściwie jest Han Kang?

Urodziła się 27 listopada 1970 roku w Gwangju, ale większość swojego życia, podobnie jak wielu innych Koreańczyków, spędziła w Seulu. Jej ojciec, Han Seungwon, również był pisarzem, nic więc dziwnego, że literatura towarzyszyła jej od najmłodszych lat. Studiowała literaturę koreańską na prestiżowym Uniwersytecie Yonsei. Zadebiutowała jako poetka w wieku 23 lat, ale to jej powieści przyniosły międzynarodową sławę. W swojej prozie Han Kang porusza tematy związane z przemocą, cielesnością, pamięcią, wykluczeniem i poszukiwaniem tożsamości. Jej styl jest subtelny, oszczędny, ale pełen emocjonalnej głębi i symboliki. Tak naprawdę punktem zwrotnym w karierze Han Kang była publikacja powieści 'Wegetarianka', oryginalnie znanej jako '채식주의자'. To książka, która w Korei ukazała się w 2007 roku jako część literackiej trylogii. Główna bohaterka postanawia przestać jeść mięso, co staje się symbolem buntu wobec społeczeństwa i walki o kontrolę nad własnym ciałem. Kiedy książkę przetłumaczyła na angielski Deborah Smith, a Portobello Books wydało ją w 2015 roku, 'Wegetarianka' szybko podbiła serca krytyków na całym świecie. W 2016 roku Han Kang otrzymała za tę powieść Międzynarodową Nagrodę Bookera, stając się pierwszą Koreanką uhonorowaną tym wyróżnieniem.

Jednak czy mówi się o niej w Polsce? Zaskoczę Was, ale naprawdę się mówi o niej naprawdę sporo! Dzięki pracy tłumaczy i wydawnictw polscy czytelnicy mogą poznać twórczość Han Kang nie tylko w języku angielskim. Poza 'Wegetarianką' w Polsce ukazała się również 'Biała księga' z 2021 roku, czyli intymny zapis żałoby po utraconej siostrze, oraz 'Cień Drzewa Pomarańczowego', czyli poruszająca powieść o masakrze w Gwangju z 1980 roku. Ta ostatnia książka uchodzi za jedną z najmocniejszych i najboleśniejszych opowieści o koreańskiej historii najnowszej. W 2024 roku na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu odbył się specjalny pokaz poświęcony twórczości Han Kang. Wydarzenie, zorganizowane przez Zakład Koreanistyki, obejmowało dyskusje, fragmenty lektur oraz pokaz filmowy inspirowany 'Wegetarianką'. Czytano fragmenty w języku polskim i koreańskim, tworząc wyjątkowy pomost kulturowy.

Kiedy i gdzie dokładnie? 3 grudnia 2024 w Sali Lubrańskiego w Collegium Minus na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu odbyło się wydarzenie kulturowo–literackie. W programie był występ koła teatralnego Mansae. Dziewczyny w formie krótkiej dziesięciominutowej sceny zaprezentowały twórczość noblistki Han Kang. Pojawiły się fragmenty z utworów takich jak 'Wegetarianka', 'Biała Elegia' oraz 'Nie Mówię Żegnaj'. Przemawiali również wykładowcy z Wydziału Etnolingwistyki UAM, m.in. Prof. UAM dr hab. Grażyna Strand, która opowiadała nie tylko o noblistce ale i o przyjaźni między Polską a Koreą.

Odbyły się także występy kół studenckich. Dziewczęta z Tongmuyong UAM zatańczyły tradycyjny koreański taniec z małym bębenkiem sogo. Grupa Hae-eo-hwa zaprezentowała układ taneczny z majestatycznymi wachlarzami. Odbył się również pokaz miłośników k-popu – grupa studentów przedstawiła choreografię do

'Supernova' od zespołu Aespa. Poza tanecznymi umiejętnościami studentów, pojawiły się występy wokalne oraz recytacja wiersza. Całe wydarzenie trwało około dwóch godzin i zgromadziło nie tylko młodych miłośników Korei, ale także studentów z wymiany.

Przygotowania trwały od początku roku akademickiego. Jako studentka pierwszego roku o wydarzeniu dowiedziałam się w połowie listopada, po tym jak wstąpiłam do klubu koreanistów Hwangsae. Byłam osobą odpowiedzialną za organizację sali przed wydarzeniem, tj. kontakt z akustykiem, pilnowanie ustawienia krzeseł oraz obsługę komputera podczas całego eventu. Próby, które odbywały się w Sali Lubrańskiego, pokrywały się z próbami w filharmonii obok, przez co przeszkadzaliśmy muzykom. Jednak mimo stresu i goniących nas terminów, bardzo dobrze wspominam pracę przy tym wydarzeniu. Poznałam dzięki temu wielu studentów oraz studentek ze starszych roczników. [...] Twórczość Han Kang cały rok akademicki przewijała się na zajęciach między różnymi tematami. Poza tym, po grudniowym wydarzeniu w naszej bibliotece brakowało egzemplarzy jej książek - studenci bardzo chętnie czytali jej dzieła.

- wspomina Martyna, studentka obecnie już drugiego roku koreanistyki, nasza uczennica. Poniżej na zdjęciu została uchwycona wraz ze wspomnianą wcześniej Prof. UAM dr hab. Grażyną Strand, której 'Meandry Koreanistyki' napisane wraz z dr Pawłem Kidą są dostępne w naszej szkolnej biblioteczce. Zdjęcie pochodzi z oficjalnej strony Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Po szerszą fotorelację należy kliknąć w link umieszczony w obrębie zdjęcia.

Takie wydarzenia pokazują, że Han Kang to nie tylko nazwisko w katalogu wydawniczym, ale autorka realnie obecna w polskim życiu kulturalnym. Każde z dzieł Han Kang to osobna przestrzeń do refleksji. Autorka rzadko opowiada się jednoznacznie po którejś ze stron. Potrafi zamknąć w kilku zdaniach więcej emocji niż niektórzy autorzy w całych rozdziałach. Jej język jest poetycki, a jednocześnie prosty i oszczędny. Wiele fragmentów jej książek można czytać jak poezję. Buduje literacki świat, w którym emocje są bardziej rzeczywiste niż fakty i być może to jest odpowiedzią na potrzeby dzisiejszych czytelników, dlatego jej dzieła cieszą się tak ogromną popularnością.

Dlaczego warto sięgnąć po twórczość Han Kang?

Jeśli interesujesz się Koreą Południową, Han Kang wprowadzi Cię w jej emocjonalny, społeczny i kulturowy kontekst. Ale nawet jeśli Korea to dla Ciebie temat nowy, jej twórczość może być doskonałym punktem wyjścia. To literatura, która nie szuka sensacji, tylko prawdy. Prawdy czasem niewygodnej, często bolesnej, ale zawsze potrzebnej. Czytając Han Kang, wchodzisz w intymny dialog – z nią, z bohaterami, ale przede wszystkim z samym sobą. Jej książki są wymagające, ale oferują coś, czego często brakuje we współczesnej literaturze i przekazie, który ma być szybko zapomniany.

Pochwalcie się czy czytaliście kiedyś jakąś książkę bohaterki dzisiejszego wpisu. Podzielcie się swoimi odczuciami i opiniami!

Tekst powstał we współpracy z naszą uczennicą - Martyną Gacką, studentką filologii koreańskiej na UAM w Poznaniu, która aktywnie uczestniczy w dodatkowych aktywnościach uniwersyteckich.